Een nieuwe taal voor de energietransitie (blog)

‘Iedereen van het aardgas af’ is geen makkelijke boodschap. Aardgas is immers een hartverwarmende vriend waarmee we allen zijn opgegroeid. Om ‘iedereen’ mee te krijgen, zullen we dit niet alleen moeten afdwingen maar vooral verleiden. Een nieuwe taal helpt hierbij.

Transitie = verandering

Een transitie doorgaan betekent dat er verandering optreed, en dat is voor velen lastig. Transitiewetenschap naar een duurzame samenleving en een groene economie is echt een vak apart, met kennisdragers en onderzoekers in meerdere universiteiten. Zo komen maatschappelijke, sociale, technische, financiële en juridische aspecten om de hoek kijken om de beweging naar verandering vorm te geven dan wel de verklaren. Bij transities horen ook nieuwe woorden (lees bijvoorbeeld dit artikel van Professor Jan Rotmans en Mischa Verheijden uit 2017). Voor de energietransitie geldt dit net zo: nieuwe woorden en taal krijgen mensen makkelijker in beweging.

Dwingen of verleiden

‘Van het gas los’ betekent letterlijk loslaten. Het oude loslaten om het nieuwe en onbekende te omhelzen. Voor veel mensen, bedrijven en overheden is dit een spannende reis. De overheid heeft de regie genomen en via het Klimaatakkoord dwingt de overheid ons om die reis te starten. Of je wilt of niet. Via fiscale prikkels die de aardgasprijs opjagen en via nieuwe wetgeving voor bijvoorbeeld nieuwbouw worden we op weg geduwd. Echter, alleen dwingend optreden ondergraaft ook weer het maatschappelijk draagvlak om zelf aan de reis te beginnen. En dat is jammer, want de energietransitie biedt geweldige kansen voor iedereen! Hoe verleiden we de mensen om actief mee te doen?

Hollywood

Al een aantal jaar zijn we actief om bestaande gebouwen te verduurzamen, met name gericht op het aardgasvrij maken. Vanuit een technisch invalshoek hebben we nieuwe proposities ontwikkeld, echter kregen we deze nauwelijks over de bühne. Tijdens de opstart van ons nieuwe bedrijf hebben we een verhalenschrijver gevraagd ons te helpen om uit deze technische valkuil te komen. Dit was een openbaring; met normale, prettige en beeldende woorden nam hij ons mee met een Hollywood-filmscript. Deze eyeopener heeft ons geholpen om nieuwe proposities beter voor het voetlicht te brengen.

Onbegrijpelijke prietpraat

We hebben geleerd is dat bekende terminologie die vanuit de branche nu dagelijks wordt gebruikt (en waar we zelf aan hebben meegedaan), niet automatisch de goede taal is om gebouw- en woningeigenaren te inspireren. Een aantal voorbeelden van woorden die wij niet meer gebruiken naar gebouw- en woningeigenaren zijn ‘ESCo’, ‘Proeftuin’ of ‘pilot’ en ‘Transitievisie’.

Er zijn zeker nog meer woorden die niet de juiste snaar raken en meer verwarring oproepen dan duidelijkheid. En we zullen vast nog meer termen gaan krijgen voor nieuwe rollen, proposities en technieken die niet het grote publiek raken om in beweging te komen.

Nieuw woordenboek

Om gebouw- en woningeigenaren mee te nemen in de energietransitie, zullen we op een andere manier moeten gaan communiceren. Als goed voorbeeld denk ik aan het ontstaan van BREEAM in 2010 als het nieuwe woordenboek voor duurzaamheid in de gebouwde omgeving en wat dit betekent voor beleggers, vastgoed en de bouw. Het makkelijk communiceerbare sterrensysteem geeft voor de buitenstaanders aan wat het duurzaamheidsniveau is van een gebouw of gebied.

Neerlandici

Rondom de energietransitie zijn er op dit moment veel initiatieven die on-the-job leren hoe we het beste bewoners en eigenaren kunnen raken. Hoe mooi zou het zijn als een aantal neerlandici opstaan en de opgedane kennis bij elkaar kunnen brengen. En om zo, zowel de gebouw- en woningeigenaren als onze (technische) branche, een nieuwe taal bij kunnen brengen om iedereen makkelijker in beweging te krijgen voor de energietransitie.